"Mijn paard heeft een maagzweer en ik heb echt alles geprobeerd" of "Ik wil mijn paard niet langdurig op medicatie zetten tegen maagzweren" zijn uitspraken die we steeds weer horen. Voor veel paardeneigenaren is de behandeling van een maagzweer tijdrovend en zijn preparaten zoals omeprazol erg duur. Ben jij, als paardeneigenaar, om uiteenlopende redenen op zoek naar een alternatief? Hier vind je het!
Heb je interesse in meer informatie of heb je specifieke vragen? Klik dan hier om direct naar het antwoord te gaan:
Voor een doeltreffende behandeling van maagzweren is enige voorkennis over de anatomie van de paardenmaag gewenst. De maag is vrij klein in verhouding tot de lichaamsgrootte van het paard en kan slechts een inhoud van 15 liter bevatten. De ingang van de maag (cardia) verbindt de slokdarm met de maag. De paardenmaag behoort tot de groep van samengestelde magen. De reden hiervoor is de differentiatie in twee delen - het bovenste deel met klierarm slijmvlies (het squameuze deel) en het onderste deel met klierrijk slijmvlies (het glandulaire deel). De margo plicatus scheidt de twee delen van elkaar in de vorm van een grenslijn. De maaguitgang heet de pylorus en verbindt de maag met de dunne darm.
Het bovenste, squameuze deel van de maag, bevat in tegenstelling tot het glandulaire deel geen slijm producerende klieren die een beschermende laag tegen maagzuur kunnen vormen. Daarom wordt het gevoelige slijmvlies van het bovenste deel eerder aangetast door een teveel aan maagzuur. Als maagzuur de maagwand bereikt, kan dit binnen zeer korte tijd leiden tot irritaties, zogenaamde laesies. Binnen 24 tot 48 uur kan een slijmvliesirritatie zich ontwikkelen tot een kratervormige maagzweer (ulcus). Het Latijnse woord ulcus betekent “zweer”.
Hoewel zweren minder vaak voorkomen in het kliergedeelte, mogen deze niet over het hoofd worden gezien. De oorzaak is hier vaak moeilijker te achterhalen, maar omdat maagzuur permanent aanwezig is kan dit niet als enige veroorzaker worden aangewezen.
Irritatie van het maagslijmvlies gaat altijd vooraf aan de ontwikkeling van een maagzweer. De term Equine Gastric Ulcer Syndrome (EGUS) omvat alle laesies. Er wordt vervolgens onderscheid gemaakt tussen Equine Squamous Gastric Disease (ESGD, maagzweren van het klierarme slijmvlies) en Equine Glandular Gastric Disease (EGGD, maagzweren van het klierrijke slijmvlies). Zij kunnen afzonderlijk en tegelijkertijd voorkomen.
Om een geschikt medicijn of supplement voor de paardenmaag te kunnen kiezen, is een precieze diagnose nodig, want ESGD en EGGD verschillen niet enkel in hun oorzaak, maar ook in de behandelmethode.
Oorzaken van maagzweren in het klierarme deel zijn vaak voer gerelateerd, terwijl de oorzaak van zweren in het klierrijke slijmvlies vaak stress gerelateerd zijn. Zweren aan de maaguitgang (pylorus) kunnen enerzijds het gevolg zijn van mechanische irritatie door voer, zoals bijvoorbeeld luzerne, maar kunnen ook worden veroorzaakt door het terugstromen van halfverteerd voedsel uit de dunne darm.
Alleen een gastroscopie kan uitsluitsel geven over de ernst en de locatie van de slijmvliesirritatie of maagzweer. De ernst van de laesies wordt geclassificeerd met behulp van de zogenoemde ulcusscore (0-4). Afhankelijk van de diagnose wordt een behandelmethode aanbevolen door een dierenarts.
De oorzaken van maagzweren zijn divers - ze kunnen worden veroorzaakt door verkeerde voeding, verkeerde huisvesting, een gevolg zijn van langdurige medicatie of veroorzaakt worden door stress. De veronderstelling dat enkel wedstrijdpaarden aan maagzweren lijden is onjuist. Ook circa 40 % van de recreatiepaarden en 50 % van de veulens hebben maagzweren.
Evolutionair gezien zijn paarden, als steppedieren, continue eters, hun maag is ingesteld op het consumeren van voortdurend kleine hoeveelheden voedingsarm ruwvoer. Om deze reden wordt non-stop maagzuur (HCL) geproduceerd, zodat het verteringsproces niet tot stilstand komt.
De natuurlijke maagzuurbuffer bicarbonaat is een heel ander verhaal. Dit zit in het speeksel van het paard en wordt enkel tijdens het kauwen en malen uitgescheiden. In de vrije natuur, waar constant foerageren gebruikelijk was, produceerden paarden voldoende speeksel, het natuurlijke evenwicht tussen bicarbonaat en maagzuur bleef zo in stand.
De huidige huisvesting en voeding van paarden is enorm veranderd. Eetpauzes en kleinere hoeveelheden ruwvoer leiden ertoe dat de natuurlijke balans van de maag uit haar evenwicht geraakt. Te weinig vrije beweging en kleine hoeveelheden ruwvoer alsook onregelmatige voedertijden, intensieve training, onvriendelijke “boxburen, een niet harmonieuze groepssamenstelling op de weide enzovoorts kunnen stress voor een paard betekenen.
Dierenartsen zeggen vaak dat een stress gerelateerde overproductie van maagzuur de hoofdoorzaak is van maagzweren. Maagzuur op zich is niet slecht. De paardenmaag is afhankelijk van maagzuur, omdat het een belangrijke rol speelt bij de spijsvertering. Enerzijds bevochtigt het de voedselbrij en bereidt het voedsel voor op verdere vertering, anderzijds doodt het bacteriën in het voer.
Maar zoals altijd bepaalt de dosis het gif! Een paard kan niet omgaan met permanente overproductie van maagzuur. Als er te veel zuur in de maag zit, klutst het als een klein meertje rond en beschadigt het de slijmhuid. Vooral in draf en galop tonen paarden dan ongemak en pijn. Daarom zou je je paard niet moeten berijden op een (ruwvoer)ledige maag.
Stress heeft nog een andere invloed: het cortisolgehalte verhoogd tijdens stress, wat leidt tot een verminderde doorbloeding van het maagslijmvlies, dat daardoor een verminderde weerstand heeft en zich niet snel genoeg kan regenereren. Een irritatie van het maagslijmvlies veroorzaakt pijn, waardoor het paard nog meer stress krijgt. Zo ontstaat een soort vicieuze cirkel. Stress moet daarom zoveel mogelijk worden vermeden in de omgeving van het paard.
Naast het optimaliseren van huisvesting, voeding en training kun je je paard behandelen met medicijnen of ondersteunen met behulp van een supplement. Hierbij worden drie soorten onderscheiden.
1. Maagzuurbinders: Ook wel antacida genoemd, zijn basische stoffen, die het reeds aanwezige maagzuur bufferen. Bufferen betekent dat de pH-waarde in de maag wordt verhoogd en dus niet meer zo zuur is. Equine 74 Gastric behoort tot deze groep.
2. Maagzuurremmers: Deze hebben het vermogen om de maagzuurproductie te blokkeren, indien ze de protonpomp van de pariëtale cellen in de maag remmen. Hierdoor wordt tot 99 % minder maagzuur geproduceerd, zodat het beschadigde slijmvlies de kans krijgt om te herstellen.
3. Maagbeschermers: Ze vormen een laagje op het slijmvlies en beschermen zo de maagwand tegen zuur. Vooral voedingssupplementen op basis van pectine en lecithine zijn hiervoor geschikt, omdat ze de natuurlijke beschermingsmechanismen van het maagslijmvlies ondersteunen. Net zoals lijnzaad, dat een bijzonder hoog gehalte aan slijmstoffen bevat. Ook enkele voedermiddelen kunnen de genezing van je paard ondersteunen. Klik hier om te lezen welke voedermiddelen geschikt zijn.
Je paard heeft zich in het verleden opvallend gedragen, was niet fijn te rijden, kreeg een doffe vacht en stopte met het eten van hooi, dus nam je contact op met je dierenarts. Met een endoscoop maakte hij een gastroscopie en kon hij maagzweren vaststellen in het klierarme deel van de maag. Bij deze lokalisatie van de maagzweer wordt in veel gevallen de werkzame stof omeprazol aanbevolen voor het paard.
Zuurproducerende cellen, zoals de pariëtale cellen in de maag, hebben protonen, zoals bijvoorbeeld kalium en waterstof, nodig om pepsine en HCL te produceren. Deze stoffen worden door een zogenaamde protonpomp getransporteerd. De werkzame stof omeprazol is een protonpompremmer en behoort tot de groep maagzuurblokkers.
De werkzame stof remt het H+/K+-ATPase- enzymsysteem, dat als zuur-protonpomp in het maagslijmvlies fungeert. Door deze remming van de protonpomp wordt de maagzuursecretie tot 99% gereduceerd, zodat het slijmvlies niet meer met HCL in contact komt en heeft om te regenereren. Omeprazol-kuren kunnen meerdere weken duren, afhankelijk van de ernst van de maagzweer.
Bij acute, bloedende maagzweren in het klierarme deel van de maag is het gebruik van omeprazol absoluut aan te bevelen. Om het genezingsproces van een maagzweer te kunnen volgen kan een controlegastroscopie uitgevoerd worden. Een gastroscopie is voor veel paarden stressvol, omdat een lange periode van vasten een voorwaarde is voor een effectief onderzoek. Bespreek met je dierenarts de voor- en nadelen van een gastroscopie en wanneer een hercontrole gewenst is.
Behalve de beeldvorming, met behulp van endoscopie, moet je je paard extra goed in de gaten houden, om zo symptoom veranderingen tijdig te herkennen. Maar let wel, voortijdig stoppen met omeprazol kan tot een terugval leiden.
Om een terugval na de omeprazolkuur te voorkomen, moet je als paardeneigenaar voorzorgsmaatregelen treffen en zoeken naar een langetermijnoplossing, want medicijnen mogen nooit een permanente oplossing zijn.
Veel paardeneigenaren stellen zichzelf de vraag: blijft mijn “maagzweerpaard” nu altijd een verhoogd risico lopen? De kans om opnieuw een maagzweer te krijgen kan nooit tot 0 % worden teruggebracht, maar je kunt wel enkele profylactische maatregelen treffen. Met name huisvesting en voeding hebben een grote invloed op de gezondheid van je paard.
Als je paard op een pensionstalling staat heb je sommige zaken niet zelf in de hand, zoals bijvoorbeeld het ruwvoerbeleid. Toch kun je, als paardeneigenaar, met kleine dingen beginnen. Je hebt een grote invloed op je paard. Als jij gestrest op stal komt, heeft dat invloed op je paard. Begin dus bij jezelf en zorg voor een relaxte atmosfeer op stal en tijdens het rijden.
Om het thema maaggezondheid van paarden bespreekbaar te maken, kun je er in de wandelgangen over beginnen en behalve stalgenoten ook de staleigenaar op de hoogte brengen, want uiteindelijk heeft het welzijn van paarden altijd de hoogste prioriteit.
Het onderwerp stresspreventie is van elementair belang indien je een terugval bij je paard wilt voorkomen. Aangezien stressoren nooit volledig te vermijden zijn, kan het doeltreffend zijn, om overtollig maagzuur doelmatig te bufferen, bijvoorbeeld met een maagsupplement.
Bij acute, bloedende maagzweren wordt de toediening van preparaten met omeprazol aanbevolen. Dit geeft het slijmvlies de gelegenheid zich te herstellen. Indien je overstapt op een natuurlijk supplement, zoals Equine 74 Gastric, is het belangrijk om de dosis omeprazol af te bouwen. Zo kan de maag geleidelijk wennen aan de productie van maagzuur.
Wij raden onze klanten aan om ongeveer twee weken voor het stoppen met omeprazol te starten met het voeren van Equine 74 Gastric. Hierbij moet worden begonnen met een dosering van één theelepel Equine 74 Gastric per dag. Totdat de gift van omeprazol stopt kan de hoeveelheid Equine 74 Gastric geleidelijk worden verhoogd tot aan de aanbevolen hoeveelheid van 50 g per dag (500 kg warmbloed). Het beste is het om dit te verdelen over 2 á 3 voerbeurten per dag. Indien dit niet mogelijk is, raden wij aan te voeren vóór de langste voederpauze, meestal ’s avonds.
Om een terugval na een omeprazolkuur te voorkomen moet, ter ondersteuning tijdens de overgang, een maagsupplement worden gevoerd. Equine 74 Gastric kan worden gebruikt als kuur van 6 weken en als permanent onderdeel van de voedingsroutine. Voor een blijvend therapeutisch succes moet de primaire oorzaak worden weggenomen.
Ben je op zoek naar een langetermijnoplossing zonder dure medicijnen en chemicaliën? Dan ben je bij Equine 74 op de juiste plek! Hier lees je wat Equine 74 Gastric zo bijzonder maakt.
De basis van Equine 74 Gastric is een voor de kust van IJsland geoogste roodwier, die de voedings- en stress gerelateerde zuuroverproductie in de paardenmaag tegengaat. De biologisch gecertificeerde formule wordt gekenmerkt door een hoog biobeschikbaar calciumgehalte. Dit verhoogt de zuurbufferencapaciteit 2,5 keer in vergelijking met kalkstenen en bindt zo het maagzuur. Equine 74 Gastric is een maagzuurbinder die enkel het overtollige maagzuur bindt, zodat het maagzuur dat nodig is voor de verteringsprocessen beschikbaar blijft. Zo komt de pH-waarde in de maag van je paard steeds meer in balans.