De redenen voor het optreden van maagklachten en maagzweren hangen af van vele factoren.
Er is dus nooit één enkele oorzaak die in aanmerking moet worden genomen.
In plaats daarvan hebben we te maken met verschillende factoren die individueel of "collectief" het ontstaan van maagzweren bevorderen.
Even verschillend zijn de tekenen - of symptomen - van een maagzweer van paard tot paard, dus er is geen uniform ziektebeeld dat universeel van toepassing is op elke maaglijder.
Meestal ontstaan de symptomen geleidelijk, waardoor ze in veel gevallen onopgemerkt blijven.
Daarom worden maagzweren vaak laat ontdekt.
Een gastroscopie is de enige manier om een duidelijke diagnose te stellen.
Hoe sneller de symptomen worden herkend, hoe eerder actie kan worden ondernomen.
Daarvoor moet je je paard goed kennen en goed observeren - en natuurlijk ook beschikken over de lijst met de meest voorkomende symptomen.
Ze memoriseren kan zeker geen kwaad.
Hieronder laten we je kennismaken met 21 symptomen die kunnen duiden op een maagzweer.
De symptomen die paarden met een maagzweer kunnen vertonen, zijn talrijk en vooral niet altijd even duidelijk.
Download hier de uitgebreide gids van Equine 74 Gastric met symptomen en ontdek meer over de 21 belangrijkste symptomen!
1. Gebrek aan eetlust
Paarden met maagproblemen hebben in de regel minder eetlust.
Dat gebeurt meestal geleidelijk aan en paarden laten dat zien door hun krachtvoer met minder appetijt naar binnen te werken, door met hun krachtvoer te knoeien en het niet helemaal op te eten.
Ook het ruwvoer blijft vaak liggen.
Ook mensen met maagproblemen kennen dat symptoom: als de maag protesteert, heeft men geen eetlust.
Vertering zorgt ervoor dat de maag samentrekt.
Dat veroorzaakt pijnklachten daar waar de maagwand beschadigd is.
Als de ontstoken delen in aanraking komen met maagzuur leidt dat tot een onaangenaam branderig gevoel.
2. Gewichtsverlies
Gewichtsverlies gaat meestal gepaard met onwil om te eten.
Door de verminderde voeropname wordt het organisme niet meer van voldoende energie en voedingsstoffen voorzien en neemt het lichaamsgewicht af.
De eerste tekenen van gewichtsverlies treden bijvoorbeeld op aan de ribben, die plotseling duidelijk zichtbaar worden.
Hetzelfde geldt voor de heupen en de bespiering verdwijnt ook stelselmatig.
Een paard raakt niet van de ene op de andere dag in een uitgemergelde toestand.
Het zou zeker verkeerd zijn om te beweren dat de andere symptomen wenselijk zouden zijn, maar wanneer het paard die toestand bereikt heeft, werden bepaalde problemen - waaronder een maagzweer - al langer over het hoofd gezien.
Maar zover zou het nooit mogen komen!
3. Zonder duidelijke reden steeds terugkerende vage koliekklachten.
Die milde vorm van kolieken treedt meestal op na het eten van krachtvoer en houdt niet zo lang aan.
Het paard staat met een opgetrokken buik, stampt mogelijk in de richting van zijn buik en/of gaat afwisselend liggen en weer opstaan en rolt.
De kolieken verdwijnen na een tijdje meestal vanzelf.
Bij het eten van krachtvoer wordt er - in vergelijking met hooi - per kilo veel minder bicarbonaathoudend speeksel geproduceerd.
Zo wordt het in de maag gevormde zuur aanzienlijk slechter gebufferd bij het eten van krachtvoer dan wanneer het paard hooi eet.
4. Doffe vacht
Niet elk paard met maagzweren heeft een doffe vacht.
Er zijn dus ook paarden die ondanks ze aan maagzweren lijden een glanzende vacht hebben en uitwendig gezond lijken.
In veel gevallen wordt de darmflora verstoord door maagzweren of de daaruit voortvloeiende symptomen, zoals gebrek aan eetlust of gewichtsverlies, waardoor er niet meer voldoende voedingsstoffen uit de darm kunnen worden opgenomen.
Daardoor heeft de stofwisseling niet meer voldoende voedingsstoffen ter beschikking en verliest de vacht haar glans - ze wordt mat en dof.
5. Mindere prestaties
De maagpijn en verminderde opname van voedingsstoffen kunnen leiden tot een daling van het prestatieniveau.
Het paard heeft niet genoeg energie om het werk te voleindigen.
Het paard is passief en lusteloos.
Het draaft met tegenzin en is moeilijk te motiveren.
Dat symptoom verergert door acute pijn.
Net als mensen zijn paarden niet in staat om bij pijn en gebrek aan energie optimaal te presteren.
6. Vaker geeuwen
Of het nu in de box, op de wei, tijdens het poetsen of onder het zadel is - als een paard constant geeuwt, is dat een relatief duidelijke indicatie voor aandoeningen aan het maag-darmkanaal.
Tegelijkertijd geeuwen ze ook om hun stressniveau te verlagen.
En als maaglijders iets in overvloed hebben, dan is het stress - hetzij als trigger voor de maagzweer en/of als gevolg van de pijn.
Bij sommige paarden blijft het geeuwen aanhouden, zelfs na een succesvolle behandeling en dus na genezing.
Stress is in dit verband natuurlijk geen symptoom, maar een oorzaak. Het zweeft echter als het zwaard van Damocles boven de hoofden van onze paarden.
Daarom is het raadzaam om het desbetreffende artikel te lezen over stress bij paarden en hoe het tot een minimum te reduceren. Immers, het goed observeren van het paard is een belangrijk onderdeel bij het herkennen van maagzweren - en vals alarm moet worden vermeden.
Want na vermoeden van een maagzweer volgt een veterinair onderzoek, dat zelden als iets positiefs wordt ervaren.
Dat brengt ons terug bij stress.
7. Flemen
Wanneer een paard fleemt, brengt het paard de neus naar voren en krult de bovenlip naar boven.
Vaak vertonen paarden dat gedrag wanneer ze een geur waarnemen die ze nader willen onderzoeken.
Maar paarden flemen ook bij pijn en ongemak.
Het is een veelvoorkomend symptoom bij paarden met maagzweren of kolieken.
8. leeg kauwen
Voor velen bekend als teken van onderdanigheid, maar leeg kauwen is ook vaak een indicator van maagproblemen.
De paarden malen of kauwen, hoewel ze niet aan het eten zijn noch iets in hun mond hebben.
Anders dan bij het leeg kauwen als teken van onderdanigheid, maalt de onderkaak net zoals bij het kauwen van voedsel.
Meestal wordt dat vaker dan een paar keer gedaan.
9. luchtzuigen
Vaak is het onduidelijk wat er eerst was - de maagzweer of het luchtzuigen, want beide kunnen zowel oorzaak als gevolg zijn.
Paarden die hoe dan ook luchtzuigen kunnen dat als gevolg van een maagzweer nog vaker gaan doen.
Op die manier proberen de paarden de speekselvorming te stimuleren, wat de maagpijn zou moeten verlichten.
Er zijn ook paarden die pas met luchtzuigen starten wanneer ze geveld worden door een maagzweer.
Meestal zetten luchtzuigers hun tanden op de rand van een voorwerp en slikken vervolgens lucht in.
Door de samentrekking van de onderste nekspieren opent de keelholte zich en ontwikkelt zich het typische boergeluid.
Veel zeldzamer zijn de paarden die luchtzuigen zonder hun tanden ergens op te zetten.
Zij zuigen lucht door hun hoofd in een bepaalde houding te houden.
10. Verminderde algemene conditie
Paarden met een verminderde algemene conditie zijn in zichzelf gekeerd tot depressief.
Ze nemen weinig deel aan hun omgeving, zijn nauwelijks geïnteresseerd in hun stalgenoten noch in hun verzorgers en staan vaak met hun hoofd in een hoek.
11. Zich afzonderen van soortgenoten of omgekeerd ook agressiever gedrag.
Paarden die lijden aan maagzweren vertonen vaak gedrag dat niet bij hen hoort.
Zo kunnen de meest verdraagzame paarden plots zogenaamde agressieve herrieschoppers worden die de hele kudde door elkaar schudden en kunnen de meest sociale kameraden veranderen in eenlingen,
die liever alleen in de paddock staan en met rust gelaten worden.
Uit punten 10 en 11 blijkt duidelijk dat het scala aan gedragsveranderingen van introvert naar agressief extreem groot is.
Hier kom jij in het spel als eigenaar en verzorger:
Gedegen kennis over de persoonlijkheid en individuele karaktertrekken van je paard is van groot belang om te kunnen beoordelen of je te maken hebt met een probleem, een slecht humeur dan wel de gebruikelijke karaktereigenschappen.
12. Pijnlijke reactie bij het aansingelen
De maagpijn zal bij veel paarden reacties veroorzaken tijdens het aansingelen of zelfs gewoon zadelen.
De singel doorkruist de zone waar de maag van het paard zich bevindt.
Door de singel aan te trekken, spant het paard de buik op en dus ook de maag.
Dat zorgt ervoor dat het maagzuur het gevoelige deel van de maag bereikt en zo het beschadigde maagslijmvlies kan aantasten.
Dat is zeer pijnlijk voor het paard.
Het paard zal reageren naar wat of wie de pijn veroorzaakt, zal met de staart slaan en zal mogelijk zelfs proberen te bijten.
Dat is zeer kenmerkend voor paarden met maagzweren.
13. Prestatievermindering en onberijdbaarheid
Aanvankelijk denken veel ruiters dat hun paarden gewoonweg onwillig zijn en niet willen meewerken.
Als oorzaak van onberijdbaarheid wordt vaak eerst naar het hoofdstel of de rug gekeken.
Maagproblemen zijn niet te versmaden.
Ze veroorzaken vooral bij het werken onder het zadel hevige pijn en dwingen het paard in een onnatuurlijke houding.
Daardoor houdt het paard de rug vast, loopt het gespannen en kan het beginnen bokken. Ze ogen lui en zijn niet meer in staat om het werk vol te houden.
14. Aarzelend bergafwaarts gaan
Vooral als het bergafwaarts gaat, komt het maagzuur in contact met het gevoelige deel van de maag.Vooral als het bergafwaarts gaat, komt het maagzuur in contact met het gevoelige deel van de maag.
If this area is affected by stomach ulcers, it can be very unpleasant for the horse, who will be reluctant and must be commanded to go downhill, or will even refuse to do so.
Als dat door maagzweren beschadigd is, kan dat zeer onaangenaam zijn voor het paard.
Het paard is terughoudend om bergaf te gaan, moet aangedreven worden of weigert zelfs naar beneden te gaan.
15. Moeilijker gaan liggen
Ook bij het liggen ontstaan er meer bewegingen in de maag, die onvermijdelijk worden belemmerd door het liggen, wat gelijkstaat aan pijn voor het paard.
Het lijkt erop dat het paard niet goed weet hoe hij wil gaan liggen, hij aarzelt, onderneemt mogelijk meerdere pogingen om dan misschien toch liever te blijven rechtstaan.
Ook wordt vaak opgemerkt dat de paarden die gaan neerliggen blijven liggen.
Dergelijke paarden liggen dan vaker en besteden dan minder tijd aan het opnemen van voedsel, wat het probleem alleen maar erger maakt omdat de maag van het paard permanent zuur produceert,
waardoor onbeschermde maagwanden kunnen worden aangetast door gebrek aan voedsel - wat ons direct naar het andere uiterste brengt.
16. Verhoogde speekselvormingion
Door de verhoogde speekselproductie probeert het paard of organisme de lage pH-waarde in de maag tegen te gaan.
Het speeksel heeft een basische pH-waarde en buffert het maagzuur.
De paarden speekselen duidelijk, ook al eten of kauwen ze nergens op noch zijn ze drager van een bit.
Vaak is de verhoogde speekselvorming te zien na het eten van krachtvoer.
17. Likken aan objecten
De meeste paardeneigenaren denken dat hun paarden een mineralentekort hebben als ze aan voorwerpen likken.
Maar dat gedrag wordt ook waargenomen bij paarden met maagzweren.
De mate waarin varieert van paard tot paard en ook de voorwerpen waaraan het paard likt zijn zeer verschillend.
Meestal wordt er aan metalen voorwerpen gelikt, maar ook hout en betonnen muren zijn geen uitzondering.
18. Meer of minder drinken
Er kan niet ongenuanceerd worden gezegd dat paarden met maagzweren meer of minder water opnemen.
Dat kan sterk variëren.
Het kan voorkomen dat het paard een aanzienlijk verhoogde, maar ook een aanzienlijk lagere wateropname heeft.
Door het automatisch aanbieden van water wordt dat vaak over het hoofd gezien of is het moeilijk te controleren.
Afhankelijk van de verrichte arbeid, het weer en de manier waarop het wordt gehouden, drinkt een paard van 600 kg ongeveer 30-60 liter per dag.
19. Wijd uit elkaar plaatsen van de voor- en achterbenen
Sommige paarden zetten hun voor- en achterbenen ver uit elkaar om de maag en darmen te ontlasten.
Dat symptoom mag niet worden verward met het ontlasten van de voorbenen zoals hoefbevangen paarden dat doen om het gewicht naar de achterbenen te verplaatsen.
20. Verhoogde hartslag, lichte koorts
In acute gevallen kan een verhoogde polsslag en lichte koorts optreden.
Die symptomen gaan vaak gepaard met een milde koliek
als gevolg van ernstige maagpijn.
Men spreekt van een normale hartslag bij 28-44 slagen per minuut en een normale temperatuur bij 37,5-38,2 graden.
Als die waarden zijn verhoogd, moet een dierenarts worden geraadpleegd en moet er dringend actie worden ondernomen.
21. Tijdens het eten met de staart slaan
Met de staart slaan tijdens het eten is zeer atypisch voor gezonde paarden en is een duidelijk teken van maagzweren.
Het is een teken van pijn en ongemak.
De inname van voedsel en de daaropvolgende spijsvertering veroorzaken pijn bij het paard en dat blijkt duidelijk uit het feit dat hij met zijn staart slaat.