Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de helft van alle paarden gedurende zijn leven een maagzweer ontwikkelt, tot 90% van de sportpaarden en 53% van de recreatie paarden.
We krijgen vaak de vraag of het mogelijk is om maagzweren bij paarden natuurlijk te behandelen, oftewel zonder medicatie. Om maagzweren te voorkomen en genezen is het handig om te begrijpen hoe en waarom de meeste maagzweren ontstaan. Welke mogelijkheden je hebt om in te grijpen voordat een gevoelige maag een ernstig probleem wordt.
De meest voorkomende oorzaken van maagzweren bij paarden zijn chronische stress en fouten in de voeding. Tekort aan structuurrijk ruwvoer en een tekort aan speekselproductie spelen een directe rol. Stress kan verschillende of een combinatie van triggers hebben, de oorzaak van stress kan zowel fysiek als mentaal zijn. Gedetailleerde informatie vind je in ons artikel over stress bij paarden.
Waarom hebben paarden zo'n gevoelige maag?
Een gezond paard heeft een gezonde maag. Wel leiden onze huidige paarden een heel ander leven dan hun voorouders. Het paard is oorspronkelijk een steppedier en daar is de spijsvertering op ingesteld: voortdurend bewegen om continu voedsel met relatief weinig voedingsstoffen op te nemen. Het spijsverteringssysteem van het paard is niet veranderd, de leefomstandigheden zijn veranderd.
Paarden hebben geen galblaas en een naar verhouding kleine maag. Het belangrijkste: ze maken continu maagzuur aan.
Maagzuur moet geneutraliseerd worden door een combinatie van ruwvoer en bicarbonaat uit speeksel. Gebeurt dat niet of niet in de juiste mate kan het mis gaan, je begrijpt waarschijnlijk dat een paard langer maalt en meer speeksel produceert bij het eten van een kilo ruwvoer dan een kilo krachtvoer. Een maagzweer ontstaat omdat het gevoelige maagslijmvlies en de maagwand door zuur aangetast worden.
Voorkomen is beter dan genezen. Maagzweren bij paarden kun je voorkomen door het natuurlijke (eet)gedrag van het paard zoveel mogelijk te imiteren, zodat maagzuren minder kans krijgen de onbeschermde maagwand aan te tasten. Dit doe je door:
Paarden zijn erg gevoelig voor stress. Rust, reinheid en regelmaat zijn uitermate belangrijk om stress te voorkomen. Zorg voor voldoende vrije beweging, sociaal contact (ook op stal) en stabiele kuddes. Lees hier meer over het ontstaan en voorkomen van maagzweren.
Je paard heeft een doffe vacht, verminderde prestaties, laat ruwvoer staan, gaapt veel of vertoont andere typische symptomen. Je vermoedt een maagzweer en raadpleegt je dierenarts. Omeprazol (maagzuurremmer) en sucralfaat (maagbeschermer) zijn, in ernstige gevallen, de meest voorgeschreven geneesmiddelen. In dit artikel lees je meer over de standaardmethoden om je paard te ondersteunen bij het laten genezen van een maagzweer.
Langdurig gebruik brengt echter risico's met zich mee. Medicatie is soms nodig, zoals bij acute maagzweren. Maar voor het voorkomen van maagproblemen en het beschermen van een gevoelige paardenmaag zijn er ook andere opties.
Het is mogelijk om met behulp van natuurlijke supplementen het genezingsproces te ondersteunen. Het is echter niet mogelijk om acute, ernstige maagzweren zonder medicatie te genezen.
Verschil in aanpak: reguliere diergeneeskunde vs. natuurgeneeskunde
Wil je je paard zo natuurlijk mogelijk laten behandelen is het goed om de verschillen te kennen tussen reguliere diergeneeskunde en natuurgeneeskunde.
Reguliere diergeneeskunde kijkt naar specifieke symptomen, bv. symptomen die duiden op een maagzweer, en zoekt daar een oplossing voor. Natuurgeneeskunde zoekt een oplossing voor de oorzaak van het probleem, door het paard in zijn totaliteit te onderzoeken en dus te achterhalen waar het probleem vandaan komt.
Dit verschil maakt direct duidelijk waarom een combinatie van beide zo interessant is. Waar de reguliere diergeneeskunde het acute probleem (maagzweer) behandelt, ondersteunt natuurgeneeskunde door de oorzaken te verhelpen, het genezingsproces te bevorderen en terugkerende maagzweren te voorkomen.
Combinatie medicatie & natuurlijke behandeling
Medicijnen en additieven hebben een onderlinge interactie. Deze wordt vaak over het hoofd gezien. Bij het nemen van meerdere middelen tegelijkertijd is er kans op het ontstaan van een onvoorspelbare complexiteit in de onderlinge effecten.
Heeft jouw paard een maagzweer en wil je de huidige medicatie natuurlijk ondersteunen, dan kun je je dierenarts om raad vragen over mogelijke onderlinge interactie.
Natuurlijke Ondersteuning
Natuurgeneeskunde is de oorspronkelijke manier van genezen. Tot begin 19e eeuw was er geen "alternatief", dit was de enige optie. Dit neemt niet weg dat de huidige, reguliere diergeneeskunde een mooie aanvulling is op traditionele geneeswijzen.
Natuurgeneeskundige opties die het genezingsproces van maagzweren bij paarden kunnen bevorderen zijn onder andere het gebruik van essentiële oliën, fytotherapie en homeopathie. Dit zijn vakgebieden voor experts. We beperken ons hier tot de meest populaire supplementen en methoden.
Natuurlijke supplementen om overtollig maagzuur te neutraliseren
Antacida verlagen het zuurgehalte van de maag door de pH-waarde te optimaliseren. Daardoor ervaart het paard minder pijn en verdwijnt de verminderde eetlust.
Calcium carbonaat
Komt in de natuur veel voor als het mineraal calciet. Deze mineralen komen o.a. voor in alfalfa hooi, oftewel luzerne. Het neutraliseert overtollig maagzuur, zodat de het maagslijmvlies en de maagwand zelf niet geïrriteerd of ontstoken raken. Let wel op: fabrikanten extraheren calciumcarbonaat vaak met behulp van talloze chemicaliën. Calcium overdosis bij paarden (equine74.com)
Natrium Bicarbonaat (soda of bakpoeder)
Je zou er misschien niet opkomen, maar baking soda, oftewel zuiveringszout, is een veelgebruikt middel om de maagwand te beschermen tegen zuur. Door de hoge pH-waarde werkt sodium bicarbonaat neutraliserend op het maagzuur. Na inname is de werking echter van korte duur. Onderstaande grafiek geeft duidelijk de neutraliserende werking weer van natrium bicarbonaat ten opzichte van Equine 74 Gastric.
(Rood) Zeewier
Rood zeewier bevat een hoog calcium- en magnesiumgehalte, deze kunnen overtollig maagzuur bufferen en de pH-waarde in de maag verlagen.
Let echter goed op waar het zeewier vandaan komt en hoe het geoogst wordt. Zeewier neemt allerlei stoffen, goede en minder goede, uit de omgeving op. Daarom is het uitermate belangrijk dat het uit een schoon gebied komt en regelmatig wordt getest op ongewenste of zelfs gevaarlijke afvalstoffen.
Equine 74 Gastric - rood zeewier van de kust van IJsland
Equine 74 Gastric wordt verkregen uit een speciale kalkrijke rode zeealg, geoogst van de zeebodem voor de kust van IJsland en vervolgens gedroogd in Ierland. Het is 100% natuurlijk, bevat geen suikers en bovendien zijn alle inhoudstoffen van biologische oorsprong en worden regelmatig getest.
De unieke sponsstructuur zorgt ervoor dat de zuurbuffer-capaciteit van Equine 74 Gastric 2,5 keer hoger is dan die van supplementen op basis van calcium carbonaat.
Equine 74 Gastric wordt vaak ingezet nadat de behandeling met omeprazol is afgerond én bij paarden met genezen maagzweren om terugkerende problemen te voorkomen.
Equine 74 Gastric is echter geen vervanging voor omeprazol in het geval van een acute maagzweer.
Lijnzaad
Lijnzaad is een populair supplement voor paarden in de rui en bij maagproblemen. Het positieve effect is te danken aan het hoge gehalte aan slijmstoffen en omega-3, 6 en 9 vetzuren. Arachidonzuur, dat ontstekingsprocessen aanwakkert, wordt door onverzadigde vetzuren geneutraliseerd. Lijnzaad bevat echter ook een hoog gehalte aan cyanogeen glycosiden, wat door het lichaam omgezet kan worden in cyanide, giftig blauwzuur. Daarom dien je lijnzaad ten minste 10 minuten te koken.
Luzerne
Door het hoge ruwvezelgehalte is dit een voor de hand liggende optie. Echter biedt het voeren van luzerne geen oplossing in het daadwerkelijk behandelen van een bestaande maagzweer. Onderzoek suggereert dat de scherpe structuur een mechanische irritatie van het slijmvlies, en daarmee laesies, kan veroorzaken. Voer dit bij voorkeur als korrel of extrudaat. Bovendien is een dieet bestaande uit luzerne-/ alfalfahooi voor sommige paarden niet wenselijk vanwege het hoge eiwit-, calorie- en calciumgehalte.
Groene leem
Fijne, zongedroogde leem, heeft een sterk wond-helend en reinigend effect. Groene leem wordt vaak aangeraden om je paard te genezen van een maagzweer. Net als de meeste supplementen, zal ook dit er niet voor zorgen dat je paard geneest van een maagzweer. Wel kan groene leem het genezingsproces bevorderen. Maar pas op, door de sterk reinigende werking zet je groene leem bij voorkeur niet in bij verzwakte, zogende of sterk vervuilde paarden.
Pepermunt
Pepermunt heeft een gunstige invloed op de spijsvertering en een kalmerende werking op de maag en darmen. Ken je After Eight nog, na het diner? Pepermunt werkt tegen opgeblazenheid en is krampstillend. Je paard genezen met pepermuntjes, dream on...
Zoethout
Een van de belangrijkste toepassingen bij maagzweren door de eeuwen heen. Zoethout werkt met name op het eerste gedeelte van het spijsverteringsstelsel: keel, slokdarm en maag. Het heeft een ontstekingsremmende en pijnstillende werking. Deze antioxidant legt een beschermend laagje op de slijmvliezen, het ontkrampt, versterkt de maag en werkt spijsvertering bevorderend. De werkzame stof glycyrrizine heeft een sterke antibacteriële werking. Zoethout heeft met name een preventieve functie, het helpt voorkomen dat micro-organismen zich ontwikkelen.
Bakr AF, Shao P, Farag MA. Recent advances in glycyrrhizin metabolism, health benefits, clinical effects and drug delivery systems for efficacy improvement; a comprehensive review. Phytomedicine. 2022;99:153999. doi:10.1016/j.phymed.2022.153999
Maagzweren hebben pijn en blokkades tot gevolg, maar andersom kan een maagzweer het gevolg zijn van pijn. Je kunt het genezingsproces van een maagzweer aanzienlijk versnellen door je paard fysiek te ondersteunen.
Acupunctuur
Een ervaren acupuncturist kan bepaalde acupunctuurpunten behandelen. Zoals het maag-alarmpunt en het Maag-Shu-Punt. Blokkades of verstoringen van meridianen kunnen tevens behandeld worden. Acupunctuur richt zich niet op een specifiek probleem, maar beoordeelt tevens het paard in zijn geheel. Aangezien maagklachten bij paarden talrijke oorzaken kunnen hebben, kan acupunctuur een zinvolle aanvulling op de behandeling zijn.
Bioresonantie
Deze biofysische methode, afkomstig uit de Kwantumfysica, test waar storingen in het fysieke trilling patroon liggen, bijvoorbeeld of er maagproblematiek voorhanden is. Een vakbekwame bioresonantietherapeut richt zich, net zoals bij acupunctuur, op het dier in zijn totaliteit en onderzoekt de samenhang tussen afzonderlijke klachten. Daarnaast kan men met behulp van bioresonantie therapie de juiste trilling teruggeven aan het dier.
Craniosacraal therapie
Cranio Sacraal therapie is een behandelmethode die, door uiterst subtiele technieken, blokkades van bindweefsel opheft. Zodat het hersenvocht, dat door de wervelkolom stroomt, vrijelijk kan bewegen. Deze fasciatherapie richt zich op de relatie van het hoofd tot de houding en biomechanica van het paard. Preventief is het een aanvulling op het algemene onderhoudsregime van het paard.
Fysiotherapie
Met name voor het behandelen van secundaire klachten geniet deze methode de voorkeur. Omdat een paard met maagzweren pijn ervaart zal het zijn lichaam anders belasten, hierdoor kunnen lichamelijke klachten ontstaan. Fysiotherapie kan helpen deze symptomen op te lossen.
Osteopathie
Tijdens een behandeling worden de door de maagzweer veroorzaakte restricties in het lichaam weer losgemaakt, waardoor de natuurlijke lichaamsfuncties kunnen herstellen. Osteopathie is tevens uitermate geschikt voor het behandelen van secundaire gevolgen van een maagzweer.
Conclusie
Op een natuurlijke manier het genezingsproces van maagzweren bij paarden ondersteunen is dus zeker mogelijk. Wel dien je altijd de veroorzakers van de klacht weg te nemen, anders blijft de klacht (maagzweer) terugkeren. Zoals eerder is vastgesteld komt de maag van een paard in de problemen door fouten in de voeding, huisvesting en/ of stressprikkels. Geen enkel medicijn of supplement gaat helpen indien deze basis niet goed is. Prioriteit is dus dat de primaire veroorzaker van de maagzweer verholpen wordt.
Paardeneigenaren met gevoelige paarden die hersteld zijn van een maagzweer zijn altijd bang dat de maagzweren terugkeren. Soms geven ze preventief omeprazol, zoals voor transport, wedstrijd, oud en nieuw etc.
Het is belangrijk om te weten dat omeprazol de productie van maagzuur blokkeert en wel tot 99%. Maagzuur is echter belangrijk voor de spijsvertering van het paard. Om deze reden kan omeprazol geen langetermijnoplossing zijn en wil je het liever niet aan een gezond paard geven.
Om de paardenmaag in stresssituaties te beschermen kan je natuurlijke supplementen gebruiken die overtollig maagzuur neutraliseren. Belangrijk is hierbij het woordje “overtollig”. Een maagzuurbuffer blokkeert het maagzuur niet, maar voorkomt dat een teveel aan maagzuur de slijmvliezen aantast.
Op onze themapagina vind je veel meer informatie en links over maagzweren bij paarden. Ook worden hier de mogelijkheden voor het voorkomen van maagzweren bij paarden beschreven.
Maagzweren bij paarden - een overzicht van de belangrijkste feiten en informatie over symptomen, oorzaken en preventie van maagzweren bij paarden.