Paarden, die aan maagzweren leiden, dienen graanvrij en daardoor zetmeelarm voer te krijgen. Daarbij dient het voer rijk aan vezels te zijn en onverzadigde vetten te bevatten. Het voer mag ook geen te hoog suiker- of zuurgehalte hebben of stekelige componenten bevatten, omdat dit de paardenmaag verder kan irriteren.
Ruwvoer is de basis van goed paardenvoer. Om het paard zelf in staat te stellen het maagzuur te bufferen, heeft het voldoende ruwvoer van de beste kwaliteit nodig. Behalve ruwvoer of basis- en krachtvoer, hetgeen het paard in de juiste verhouding nodig heeft, draait het bij de voeding ook om vitaminen en mineraalstoffen, die in het lichaam voor belangrijke functies verantwoordelijk zijn.
Onze blog biedt veel info rondom het onderwerp voeren, zeker voor paarden met maagzweren. Indien bepaalde onderwerpen je interesseren kun je in de inhoudsopgave snel naar het relevante onderdeel gaan.
1. Hoe werkt het spijsverteringsstelsel van paarden?2. Voermanagement voor paarden met maagzweren
3. Rantsoenbepaling voor paarden met maagzweren
4. Algemene voeding voor paarden met een gevoelige maag
5. Voeding bij acute maagzweren
6. Eiwitten voor paarden met maagproblemen
7. Maagproblemen en mineralen
8. Vitaminen voor paarden met een gevoelige maag
9. Maagvoer voor paarden - de beste opties
10. Genezende kruiden en planten voor paarden met een gevoelige maag
11. FAQ over voeding
Paarden zijn steppedieren en hebben een spijsverteringstelsel dat op het voortdurend opnemen van vezelrijk voer is gebaseerd. Daarom moeten paarden altijd toegang tot ruwvoer hebben en regelmatig kleine porties krachtvoer krijgen, in plaats van grote porties in één keer te voeren.
De spijsvertering begint in de mond, wanneer het speeksel bicarbonaat afgeeft en de voorbereiding op het kauwen plaatsvindt. De voedselhap wordt vervolgens door de slokdarm naar de maag getransporteerd, waar het verkleinen van het voedsel begint.
Het gaat verder in de maag: vergeleken met de grootte van een paard is de maag vrij klein, er past slechts 15 L in. Het maagzuur heeft de belangrijke taak om ongewenste bacteriën te doden en voedselcomponenten af te breken in hun afzonderlijke delen.
In de 20 m lange dunne darm (inhoud 64 lL begint de enzymatische spijsvertering. Suikers, eiwitten en vetten worden met behulp van enzymen afgebroken en verteerd. De moeilijk verteerbare voedingsdelen, zoals ruwe celstof, worden verteerd in de daaropvolgende dikke darm. Hoewel hij slechts 8 m lang is, kan hij 120 L bevatten. Dankzij kleine bacteriën kunnen ook houtachtige plantendelen worden verteerd. Al deze processen blijven voor jou als ruiter verborgen, totdat je uiteindelijk de paardenmest in je box vindt.
De optimale gezondheid en welzijn van je paard zijn het belangrijkste aspect van het voermanagement. Hier zijn negen punten, waar je als paardeneigenaar rekening mee dient te houden, om te garanderen dat jouw paard de juiste hoeveelheid hoogwaardig voer krijgt en gezond blijft.
1. Onbeperkte toegang tot hoogwaardig ruwvoer (hooi) is ideaal voor paarden. Indien dit niet mogelijk is dienen ze dagelijks minstens 1,5 kg hooi per 100 kg (gewenst) lichaamsgewicht te krijgen, vóór het krachtvoer, om zo een optimale voedingsstoffenopname te waarborgen.
2. Zuiver en vers water: Paarden hebben altijd toegang tot zuiver en vers water nodig. het regelmatig schoonmaken van de waterbak vermindert het ontstaan van algen en bevriezen gedurende de winter.
3. Controleer het ligninegehalte in het voer, omdat dit de verteerbaarheid beïnvloedt en toeneemt met de leeftijd van de plant, wat de voedingsstofopname door de paardendarm moeizamer maakt.
4. Giftige planten op de weide vermijden: Hou de weide en de bermen vrij van potentieel giftige planten zoals jacobskruiskruid en taxus, omdat dit maagzweren kan veroorzaken en zelfs in kleine hoeveelheden dodelijk kan zijn.
5. Om maagzweren te voorkomen, het krachtvoer aandeel laag houden en over meerdere porties per dag verdeeld aanbieden, om zo eetpauzes langer dan vier uur te vermijden.
6. Om maagzweren te voorkomen, dien je intensieve training direct na het verstrekken van krachtvoer te vermijden.
7. Begrijp de voedingsbehoefte van je paard en voorkom overvoeren door een uitgebalanceerd rantsoensontwerp gebaseerd op het gewenste gewicht, leeftijd en prestatieniveau van je paard.
8. Verdeel de porties krachtvoer indien mogelijk over de dag, om overmatig voeren te voorkomen.
9. Zorg ervoor, dat je de behoefte van je paard kent en het niet te veel voert.
Goede voeding van je paard is belangrijk, zodat het gezond en opgewekt blijft. "Goed" betekent uitgebalanceerd, het dagelijkse rantsoen dient te passen bij de behoefte van jouw paard.
Dat geldt niet alleen voor de samenstelling van het voer, maar ook voor de situatie waarin jouw paard verkeert. Een oud paard, dat geniet van zijn pensioen op de weide, dient anders verzorgd te worden dan een jong paard in de groei of paarden die lichamelijk hard moeten werken.
Bij het samenstellen van het rantsoen wordt de benodigde energie voor het basisonderhoud, m.a.w. het onderhouden van vitale processen, maar ook de prestatiebehoefte van het paard berekend. De energie wordt in de eenheid Mega Joule (MJ ME per kilo) aangeduid. In Nederland rekent men net een stapje verder met de EWPa, EnergieWaardePaard.
De onderhoudsbehoefte van een 500 kg zwaar paard in goede gezondheid bedraagt dagelijks 60 MJ. Volgens Nederlandse normen zou de basisbehoefte per dag uitkomen op 0,0084 EWPa per kg lichaamsgewicht, dus 500 x 0,0084 = 4,2 EWPa per dag.
Bij de rantsoenberekening worden voedermiddelen van energiewaarden voorzien. Een kg hooi heeft normaal gesproken (afhankelijk van het tijdstip van maaien) een energiewaarde van 6 MJ. Zodoende kan een paard met 10 kg hooi voorzien in zijn basisbehoefte, zonder een bak krachtvoer te hebben gegeten. Het valt dus op dat de meeste paarden te veel voer krijgen.
Paarden hebben een zeer kleine maag in verhouding tot hun grootte, die een inhoud heeft van ongeveer 15 L. Omdat paarden van oorsprong continue grazers zijn, produceren ze alleen speeksel als ze kauwen. Aan de andere kant, produceren ze non-stop maagzuur.
De mate van speekselproductie is afhankelijk van de hoeveelheid structuur, dus ruwvezel, dat het voer bevat. Als het paard niet genoeg ruwvezel opneemt en in plaats daarvan het grootste deel van zijn voedingsbehoefte met structuurarm voer moet dekken, hoeft het minder te kauwen en produceert het dus minder speeksel. Hierdoor kan het zich constant vormende maagzuur in de maag, dat een zure pH-waarde heeft, niet voldoende worden gebufferd door speeksel, dat een alkalische pH-waarde heeft.
Het gevolg zijn irritaties en laesies van het maagslijmvlies, welke in het ergste geval kunnen ontwikkelen tot maagzweren, indien ze niet op tijd opgemerkt en verhinderd worden.
Dus, om het spijsvertingsstelsel gezond te houden dient er voldoende ruwvezel aan het paard gevoerd te worden. De belangrijkste ruwvezelbron van paarden is hooi. Dit dient een groene kleur te hebben, lekker te ruiken, maar ook stof- en schimmelvrij te zijn. De dagelijkse behoefte aan hooi ligt bij minstens 1,5-2 kg hooi per 100 kg. lichaamsgewicht. Het hooi kan het beste in zoveel porties per dag als mogelijk opgesplitst worden. Het beste is het wanneer paarden onbeperkt toegang tot hooi hebben.
Bij acute maagzweren dien je je strikt aan de afspraken en het voerschema te houden die je van je dierenarts of kliniek hebt meegekregen. Het is belangrijk om je "Team van vertrouwen" ook daadwerkelijk te vertrouwen. We weten dat eigenaren van maagpatiënten vaak wanhopig zijn omdat het gevoelige paard vaak geplaagd wordt door tegenslagen die een breed scala aan oorzaken hebben. Helaas wordt er dan vaak van alles geprobeerd, hetgeen de situatie er vaak niet beter op maakt. Wil je weten hoe je maagzweren bij je paard kunt voorkomen? We hebben 5 voedingstips voor jouw paard op een rijtje gezet. Lees hier waarom bijvoorbeeld vitamine C, rode biet en lijnzaad goed of juist minder goed zijn voor jouw paard met maagproblemen!
Eiwitten worden in het lichaam van je paard voor de aanmaak van weefsel, zoals bijvoorbeeld spierweefsel, gebruikt.
Op basis van dit feit kun je al zien dat de eiwitbehoefte van jonge paarden groter is dan die van volwassen of zelfs oudere paarden. Terwijl jonge paarden nog bezig zijn met het opbouwen van spieren, zijn oudere paarden enkel bezig met onderhoud en hebben ze dus minder eiwitten nodig.
Het is belangrijk om te weten dat je paard de benodigde eiwitten niet slechts uit krachtvoer haalt. Dit wordt ook bereikt via het vezelrijke basisvoer. Hooi, dat voor een groot deel uit peulvruchten bestaat, kan 14-18% ruw eiwit bevatten, terwijl hooi gemaakt van gras 7-12% ruw eiwit bevat.
Mineralen spelen een belangrijke rol in het lichaam van paarden. Ze zijn o.a. essentieel voor de opbouw en het behoud van botten en zorgen voor een soepele werking van het zenuwstelsel.
Voor een goed werkende waterhuishouding zijn mineralen, zoals zout, enorm belangrijk. De voorziening vindt redelijk simpel plaats door een zoutliksteen te plaatsen, die eigenlijk altijd ter vervoeging zou moeten staan bij volwassen paarden. Gelukkig loop je hier geen risico op overdosering, indien je paard tenminste toegang heeft tot vers water.
Calcium en fosfor vormen tot 70% van het minerale deel in het paardenlichaam. Daarom is het, bij de verzorging van je paard, erg belangrijk om op beide mineralen te letten.
De calcium:fosfor-verhouding moet rond de 2:1 liggen.
Welke mineralen jouw paard met maagzweren kunnen ondersteunen lees je hier.
Magnesium is verantwoordelijk voor de werking van het spier- en zenuwweefsel, maar ook voor de botvorming. Een 600 kg zwaar paard dat gemiddelde arbeid verricht, heeft een behoefte van ca. 10 tot 20 g per dag. Indien er graankorrels, graan bijproducten of peulvruchtenhooi in het rantsoen zijn opgenomen, wordt de magnesiumbehoefte over het algemeen gedekt en hoeft deze niet aangevuld te worden.
Een tekort kun je herkennen aan verhoogde spanning, spiertrillingen of spierkrampen. Het ontstaat m.n. bij paarden die op sterk bemeste weilanden grazen en zodoende een enkelzijdig soort gras als basisvoer binnenkrijgen. Een magnesiumoverschot heeft zover bekend geen gevolgen.
Behalve mineralen heeft een paard ook vitaminen nodig om gezond en opgewekt te zijn en blijven. Weet jij wat een vitamine C gebrek bij een paard met maagzweren tot gevolg kan hebben? We hebben het hier voor je uitgezocht!
Vitamine A
De doorslaggevende factor is bètacaroteen, dat kan worden omschreven als een voorloper van vitamine A. Een andere term voor bètacaroteen is provitamine A. Deze voorloper is in overvloed terug te vinden in groenvoer voor je paard.
Zelfs hooi, dat nog een licht groene kleur heeft en enkele bladeren bevat, beschikt nog over voldoende bètacaroteen, dat vervolgens in vitamine A wordt omgezet.
Vitamine A is uiteindelijk belangrijk voor een goede stofwisseling in de botten, maar speelt ook een belangrijke rol in de ogen.
Vandaar de opmerking aan het begin: bij een tekort aan vitamine A kun je eigenlijk niet meer goed kijken en dit geldt ook voor je paard. Extra aanvulling van vitamine A aan het voer kan nodig zijn, omdat het lichaam van je paard het bètacaroteen niet efficiënt genoeg omzet in vitamine A.
Vitamine D
In dit artikel ging het reeds over de mineralen calcium en fosfor, die in grote hoeveelheden in botten en tanden aanwezig zijn. Die zouden daar echter helemaal niet terechtkomen zonder vitamine D, die de opname en verwerking van deze mineralen mogelijk maakt. Heel belangrijk: om vitamine D haar werking te laten behouden, heeft het zonlicht nodig. Een natuurlijke bron voor vitamine D is zongedroogd hooi.
Vitamine E
Vitamine E bevindt zich in bijna ieder voedermiddel dat je je paard kunt geven, het is aanwezig in zowel ruwvoer als krachtvoer. Vitamine E speelt bijvoorbeeld een rol in de membraanstabiliteit.
Vitamine B
Als jouw paard een maagzweer heeft kan er een vicieuze cirkel ontstaan, want vitamine B 12 is belangrijk voor het herstel van slijmvliezen. Paarden, met een geïrriteerd maagslijmvlies of maagzweren, hebben behalve zink en mangaan voldoende Vitamine B 12 nodig, zodat het beschadigde maagslijmvlies kan herstellen en zo beschermd wordt voor verdere aanvallen van maagzuur.
Als de totale voedingsbehoefte, die voortvloeit uit de onderhouds- en prestatiebehoefte van het paard, niet wordt gedekt door de hoeveelheid hooi, dient het paard doelgericht met krachtvoer, mineraalvoer en supplementen bijgevoerd te worden. Omdat de prestatiebehoefte van veel paarden amper hoger is dan hun onderhoudsbehoefte, is het vaak (vooropgesteld dat het hooi van goede kwaliteit is) helemaal niet nodig om het paard krachtvoer te geven.
Krijgt het paard krachtvoer-gerelateerd te veel energie binnen, ontstaat er een energetisch overschot. De gevolgen kunnen gedragsstoornissen, overgewicht en stofwisselingsproblemen zijn. Ook ontstaat er vaak een overschot aan maagzuur, dat door een te geringe speekselproductie niet voldoende gebufferd kan worden.
Om de hoeveelheid hooi van paarden met een gevoelige maag doelgericht aan te vullen en zo de voedingsstoffenbehoefte te dekken, zijn er verschillende voedermiddelen die bijzonder geschikt zijn voor maagpatiënten.
1. Brandon XL van St. Hippolyt
Heeft een laag gehalte aan licht verteerbare koolhydraten. Granen worden vervangen door kiemplantjes. Omdat het een hoog ruwvezel- en ruwvetgehalte, maar ook weinig zetmeel en suiker bevat, is het bijzonder geschikt voor paarden met een gevoelige stofwisseling. En is het tevens geschikt als volledig voer voor oude paarden en paarden met bestaande ziekten.
2. Havens Gastro +
Is een volwaardig krachtvoer in pelletvorm, dat een speciale zuurbuffer-cocktail bevat, dat overtollig maagzuur buffert en zo de maag kalmeert. Het heeft een hoog gehalte aan essentiële aminozuren en vitaminen en is koolhydraatarm en ballaststofrijk.
Het hoge gehalte aan ruwvet (olie) met een optimale verhouding van omega-6- en omega-3-vetzuren bevordert de genezing van maagzweren.
3. Mühldorfer Mucovital Prebiotic
Is een graanvrije structuurmuesli, die graan zetmeelvrij is, volledig gevitamineerd en gemineraliseerd is en een zeer hoog gehalte aan ruwvezel en ruwvet bevat. Daarnaast bevat het hoogwaardige prebiotica. Het hoge ruwvezelgehalte heeft een positief effect op zowel de kauwactiviteit als de speekselproductie van het paard.
4. Pavo Care4Life
Is een structuurrijke muesli en bevat veel vitaminen en kruiden. Het is graan- en melassevrij en bevat collageen voor de gewrichten, maar ook pre- en probiotica.
Daarnaast bevat het omega-3-en omega-6-vetzuren.
Het is bijzonder geschikt voor paarden die geen krachtvoer krijgen, voor sobere paarden en paarden met stofwisselingsstoornissen.
5. Epona Reishochzeit
Een graanvrije muesli op basis van luzerne, lijnzaad, rijst, soja, erwtenvlokken en johannesbrood. Het is rijk aan ruwvet, ruwvezel en ruw eiwit. De rijst is in dit opzicht zeer geschikt voor gevoelige paarden, omdat het zetmeelarm en glutenvrij is, maar hoger in energie dan haver of gerst. Daarnaast bevat het kwalitatief hoogwaardige vetten en belast het dus de stofwisseling niet. Het smaakvolle johannesbrood kan erbij helpen maag-darmproblemen te voorkomen, omdat het het vermogen heeft bacteriën te decimeren die gevaarlijk zijn voor het maag-darmstelsel.
Juist bij maagpatiënten van belang om erop te letten dat het ruwvezelgehalte in het hooi hoog genoeg is om voldoende kauwactiviteit te waarborgen, want alleen zo word er genoeg speeksel voor het bufferen van maagzuur geproduceerd. Omdat het advies bij maagpatiënten ad libitum (onbeperkt) hooi voeren is, zou juist bij sobere rassen, die snel problemen met een energie- of eiwitoverschot hebben, er extra op gelet moeten worden dat het energie- en eiwitgehalte in het hooi niet te hoog is. Voor deze paarden is laat gemaaid hooi van de eerste snede het beste.
Bij het kiezen van je mineraalvoer zou je jezelf de volgende vragen moeten stellen:
Op ieder voedermiddel zul je een verklaring met de ingrediënten vinden. Laat je op basis van een individueel voedingsmiddelenadvies het geschikte mineraalvoer aanbevelen of informeer rechtstreeks bij de fabrikant wat bij jouw paard past. Lees hier meer over bulk- en sporenelementen!
Behalve verschillende voeraanvullingen bestaan er ook diverse genezende planten die het maag-darmkanaal van je paard kunnen ondersteunen bij de genezing en het gezond houden hiervan.
Vergelijkbaar met mensen kunnen paarden met maag-darmklachten ook baat hebben bij een kruidenmengsel van venkel, anijs en karwij. Deze drie kruiden zijn niet alleen makkelijk verteerbaar, maar hebben ook een positieve werking op het spijsverteringsstelsel.